ZehirliOk Forum

Orucun Kazası, Kaza Orucu, Kaza Oruçları, Kaza Orucu Nasıl Tutulur
Orucun kazası ayet-i kerime ile emredildiği için farzdır. ‘Kim de hasta yahut yolculukta ise tutamadığı günler sayısınca diğer günlerde kaza etsin. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Sayıyı tamamlamanızı, size doğru yolu gösterdiğinden dolayı Allah’ı tekbir etmenizi ister. Umulur ki şükredersiniz (Bakara suresi,185).’

İnsanlar çeşitli nedenlerle veya nedensiz (özürsüz veya özürlü) olarak geçmişlerinde oruç tutmamış, tutamamış olabilirler. Bu oruçlarını gününe gün olarak kaza etmeleri gerekir.

Bir kimse hasta olduğunda oruç tutamadığı günler için fidye verdiğinde şayet iyileşirse ayrıca bu oruçları kaza etmelidir.

Kaza oruçları bazıları için bir nasip meselesidir. Çünkü Ramazan aylarında nedensiz (özürsüz) olarak oruç tutmayan bir kişinin hatasını anlayıp kaza oruçlarına başlaması tövbe nimetine erdiğinin delilidir. Tövbe ise imandan sonra en büyük nimettir. Kaza oruçları böyle bir kişinin Allah’ın lutf u ihsanı ile bir rahmet kapısına iltica ettiğini gösterir. Zira kaza oruçları böyle durumlarda cennete girmeye aday olan kişilerin kolay yoldan sabırla imtihan edilmelerine de işaret olabilir.

Kaza oruçları ayrı ayrı günlerde tutulabileceği gibi arka arakaya da tutulabilir. Yılın her günü kaza orucu tutulabilir. Yalnız Ramazan ayında ve bayram günleri kaza oruçları tutulmaz. Ramazan bayramı bir gün, Kurban bayramı ise dört gün olarak düşünülmelidir.

Kaza orucu her gün tutulabilirken nafile oruçlar cuma ve cumartesi günleri tek olarak tutulamaz. İkisi beraber veya bir gün önceki ve sonraki günleri dahil edilerek tutulur. Örneğin perşembe-cuma, cuma-cumartesi, cumartesi-pazar gibi. Pazar günü tatil ve dinlenme günü olduğu için bu günde oruç tutmak kolay olduğundan çok kimse yalnız bu günde nafile oruç tutmanın hükmünü sormaktadır. Pazar gününü kutsallaştırmamak kaydıyla bunda tek bir gün olarak nafile oruç tutmanın dinen bir mahzuru yoktur.

Oruçta niyet kalple olur. Yani bir kişi kalbinden yarın oruç tutacağı yönünde kesin bir niyet geçirirse bu yeterlidir. Ama vesveseyi önlemek için oruç tutacağı günün akşamında veya sahurda dil ile de niyet teyit edilebilir. Dil ile niyet, başta besmele ile sonda orucun hayırlı ve Allah’ın rızasına muvafık olması yönünde dua ile tamamlanırsa daha müstehap olur. Kaza oruçları için ise ‘Niyet ettim Allah rızası için kaza orucu tutmaya…’ diye niyet etmek yeterlidir. Bunun için kaza namazlarında olduğu gibi niyete ‘ilk’ veya ‘son’ ‘kaza orucu için’ ifadelerine de yer verilebilir. Nafile oruçlar için ise ‘Niyet ettim Allah rızası için oruç tutmaya…’ denilir.

Kaza orucuna imsaktan önce niyet etmek gerekir.

Üzerlerinde oruç borcu var iken ölen anne babaların arkasından fidye verilebileceği gibi onların yerine oruç da tutulabilir. Bu menduptur (Yani dinde övülen bir davranıştır). Ayrıca bu konuda hadis-i şerifler de bulunmaktadır. Fidye en az bir kişinin sabah ve akşam yiyecek parasıdır. Fitre miktarı ile aynıdır.

Kaza orucu ile kefaret orucu birbirine karıştırılmamalıdır. Kaza oruçlarını nedenli veya nedensiz (özürlü veya özürsüz) olarak geçmişte Ramazan aylarında oruç tutmayan kişiler tutarlar. Kaza orucu Allah’ın geçmişi telafi için açtığı bir tövbe ve rahmet kapısıdır. Kefaret orucu ise bir cezadır. Oruç tutan, oruca niyet eden bir kişinin nedensiz ve özürsüz olarak orucunu bozmasına, dolayısıyla oruca karşı saygısızlık yapmasına karşılık verilmiştir. Arka arkaya iki kameri ay (60 gün) tutulur. Bir de tutulmayan orucun kazası ilave edilir. Toplam 61 gündür. Üzerinde birden fazla kefaret orucu bulunanların Hanefi mezhebinde bir fetvaya göre bir tane kefaret orucu tutmaları yeterlidir. Kefaret orucunu tutmaya gücü yetmeyenlerin 60 fakire fidye veya 60 fakire vereceği fidyeyi bir veya birkaç fakire vermeleri gerekir.

Kuşkusuz orucun bozulma nedenleri açıktır. Oruç, yeme içme ve cinsel münasebetle bozulur. Günahlar orucun faziletini, sevabını zedelerler. Orucu bozmazlar. Oruçlu olunduğunda günahlardan azami derecede sakınmak gerekir. Gıybet gibi insanın her an içerisine düşebileceği bir günah, orucu bozmaz ama orucun sevabını ve faziletini yok edebilir.

Oruç gecesi veya gündüzü uykusunda ihtilam (cinsel organlarında boşalma) olan kişinin orucu bozulmaz. Fakat böyle bir kişi bilgisizlik nedeniyle orucum bozuldu diye yer ve içerse Ramazan’dan sonra bir günlük kaza gerekir.

Bilmeden, yanlışlıkla yeme içme Ramazan oruçlarını bozmaz. Ama Ramazan oruçlarında bilerek yeme içme kefaret ve kaza (61 gün oruç) gerektirir. Kaza orucunu bilerek yeme içme ise, sadece kazayı (yani yerine bir gün oruç tutmayı) icap ettirir. Nafile oruçlarda da durum böyledir.

‘İnsanlar yalnızca iman ettik demekle hiç imtihan edilmeden bırakılacaklarını mı sandılar? And olsun ki, biz onlardan öncekileri imtihan ettik. Elbette Allah (imtihan ederek) doğru söyleyenleri de yalancıları da bilir (Ankebut suresi, 2-3).’