Üreticiden sonra tüketicinin de enflasyonu çift haneye yükseldi
Gıda ve petrol fiyatlarındaki artışların enflasyon üzerindeki etkisi devam ediyor. Mayıs ayında tüketici fiyatları endeksi (Tüfe) yüzde 1,49, üretici fiyatları endeksi (Üfe) ise yüzde 2,12 artış gösterdi.
Yıllık enflasyon Tüfe'de yüzde 10,74, Üfe'de 16,53 olarak gerçekleşti. Nisan ayı itibarıyla yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 9,66, üretici fiyatlarında ise yüzde 14,56 olmuştu. Yıl sonu için yüzde 4 olarak hedeflenen enflasyon, mayıs ayı itibarıyla çift haneli rakamlara ulaşırken hedefin de oldukça uzağında bulunuyor. Merkez Bankası, yıl sonu için enflasyonu yüzde 9,3 olarak tahmin ettiğini açıklamıştı. Merkez Bankası'nın psikolojik eşik olarak nitelendirdiği çift hane her iki endekste de kayıtlara geçerken bu sonuç faizlerde artış eğilimini daha da güçlendirdi. Ekonomistler, tarım ve akaryakıt ürünleri ile tekstil fiyatlarında yaşanan fiyat artışlarının rakamlar üzerinde etkili olduğu görüşünde. Verilerle ilgili olarak değerlendirme yapan Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi, özellikle işlenmemiş gıda ürünlerinde bir ayda yaşanan yüzde 2,10'luk artışı 'ciddi bir rakam' olarak niteledi. Söz konusu verilerin Merkez Bankası tarafından faiz artırım sinyali olarak algılanabileceğini belirten Gelberi, "Ancak orta vadede TL/dolar paritesinin, faiz artışı beklentileriyle aşağı yönde hareket etmesini bekliyoruz." dedi. Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç da Üfe'deki artışı 'oldukça korkutucu' buldu. Bu artışın önümüzdeki dönemde Tüfe'ye de yansıyacağını kaydeden Toğuç'a göre, artık çift haneli enflasyon rakamlarını konuşmaya başlayacağız. Merkez Bankası'nın üzerindeki faiz artırım baskısı giderek büyüyecek. Ancak fiyatlardaki artışın talep değil, arz kaynaklı olduğunu ifade eden başekonomist, "Dolayısıyla Merkez Bankası'nın kontrolü dışında. Kısacası faiz artırımları devam edecek ve bu da büyümeyi olumsuz etkileyecek gibi görünüyor." dedi.
En yüksek fiyat artışı giyim ve ayakkabıda
Raymond James Araştırma Müdürü Ali Rıza İncekara, "Verinin bu noktadan daha kötü bir seviyeye gelmesini beklemiyoruz. Bu veriler Haziran'da 50 baz puanlık faiz artırımını da güçlendirecektir." ifadelerini kullanırken Orion Invest Araştırma Müdürü Muhittin Küley, "Enflasyonun beklentilerden yüksek ancak petrol fiyatları ve emtia fiyatlarındaki artış dikkate alındığında bu sürpriz değil. Liradaki değer kaybından kaynaklanan geçişkenlik etkisi de var. Yeni sezon nedeniyle giyim ve ayakkabıda fiyatlar beklentilerden fazla yükseldi, hizmet sektöründeki artışlar da beklentilerden yüksek oldu." dedi. Enflasyon verileri sonrası piyasa tepki vermedi. Bankalararası piyasada enflasyon verileri öncesi 1,2250 YTL seviyesinde olan dolar, veri sonrası 1,2255 YTL seviyesindeydi. 13 Ocak 2010 vadeli gösterge kıymetin ortalama bileşik faizi valörlüde yüzde 19,99 iken veri sonrasında da aynı seviyede kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, mayısta sanayi sektöründe fiyatlar yüzde 1,79, imalat sanayiinde yüzde 1,87, tarımda yüzde 3,49, madencilik ve taşocakçılığında yüzde 2,66 yükseldi. Üfe bazında ham petrol ve doğalgaz çıkarımında fiyatlar yüzde 9,20, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri yüzde 8,27, ana metal sanayiinde yüzde 6,6, mobilya imalatı yüzde 4,12, ağaç ve mantar ürünleri imalatı yüzde 3,20 oranında artarken, giyim eşyası imalatı yüzde 2,36, metal cevheri yüzde 2,11 ve büro makineleri imalatı da yüzde 2,3 oranında düşüş gösterdi. Tüfe bazında ana harcama grupları itibarıyla geçen ay en yüksek fiyat artışı yüzde 11,99 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Ev eşyasında fiyatlar yüzde 2,1, lokanta ve otellerde yüzde 1,66, eğlence ve kültürde yüzde 1,58, ulaştırmada yüzde 1,57, eğitimde yüzde 0,91, konutta yüzde 0,41, sağlıkta yüzde 0,06, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0,01 arttı.
Patates zam şampiyonu
Tüketici fiyatları itibarıyla mayıs ayında zam şampiyonu yüzde 34,35 artışla patates oldu. Bunu yüzde 15,11 ile mercimek, yüzde 14,8 ile yemek odası takımı, yüzde 14,17 ile kuru üzüm ve yüzde 13,55 ile limon izledi. Üretici fiyatlarında ise geçen ay madde bazında inşaat demiri yüzde 18,46, beton travers yüzde 15,93, ahşap yemek odası mobilyaları yüzde 15,72, dizel yakıtı (motorin) yüzde 11,5 arttı. Fiyatı düşen ürünler sıralamasında ise ilk sırada yüzde 51,62 ile sivri biber başı çekti. Salatalık fiyatı yüzde 41,22, patlıcan ise yüzde 33,64 düşüş gösterdi.
Ekonomi Servisi