Türkiye'nin doğalgaz sıkıntısını Azerbaycan çözecek
Türkiye ile Azer-baycan, yeni bir kardeşlik köprüsü kurdu. İşte atılan adımlardan bazıları: Türkiye'nin doğalgaz açığını Azerbaycan kapatacak. Nahçıvan'ın gaz ve elektriği ise Iğdır'dan gidecek. Ucuz uçak seferleri başlayacak.
Azerbaycan'ın Türkiye ile tek kara sınırı olan Nahçıvan özerk bölgesi dün tarihî bir gün yaşadı. 16 yıl aradan sonra ilk kez Türkiye, başbakan düzeyinde ziyaret gerçekleştirirken, Nahçıvan Meclisi'nin önünde kameraların karşısına geçen Başbakan Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, birlik mesajı verdi. Aliyev, çok farklı yerlerde görüştüklerini, ancak ilk kez Nahçıvan'da bir araya geldiklerini vurgularken, Erdoğan da, buluşmanın Nahçıvan'da olmasının tarihî bir önem taşıdığına dikkat çekti: "Bunun bölgeye ve dünyaya mesajı olduğuna inanıyorum."
Alınan bilgilere göre iki liderin görüşmesinden önemli kararlar çıktı. Türkiye ve Azerbaycan, enerji alanındaki işbirliğini geliştirerek, stratejik müttefik olma yolunda peş peşe adımlar atacak. Azerbaycan tarafına geçişte vize kalkacak. Nahçıvan'ın doğalgaz ve elektriği Türkiye tarafından Iğdır üzerinden karşılanacak. Nahçıvan-İstanbul, Bakü-Kars direkt uçak seferleri başlatılacak ve uçuşlar cüz'i fiyatlarda olacak. Kars-Tiflis-Bakü demiryoluna Nahçıvan bağlantısı eklenecek. Türkiye'ye çok daha fazla Azeri gazı gelecek. Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattının 1. fazından şu an 6,3 milyar metreküp gaz alınıyor. 2. fazın devreye sokulmasıyla Türkiye'nin ihtiyacı karşılanmış olacak. Ayrıca Türkiye üzerinden Türkmen doğalgazının Avrupa'ya sevkıyatını öngören Nabucco projesine Azerbaycan da doğalgaz verecek.
Baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından her iki lider de basına bilgi verdi. Süleyman Demirel'in 1992'deki ziyaretinin ardından Nahçıvan'a gelen ilk Türk başbakan olan Erdoğan'a 'can gardaşım' diye hitap eden Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, iki ülkenin her konudaki tutumlarının "tamamen örtüştüğünü'' belirtti. Nahçıvan'ın Türkiye ile Azerbaycan arasındaki yegane serhad şehri olduğunu belirterek, 1990'lı yılların öncesindeki buhranlı dönemlerde Türkiye'nin buraya gösterdiği alakaya teşekkür etti. Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Bakü-Tiflis-Erzurum boru hatlarının birleştirici bir etki yaparak Türk dünyası için ehemmiyet taşıdığını aktardı. Avrupa şûralarında Türkiye ve Azerbaycan'ın birbirlerini desteklemesinin önemine dikkat çeken Aliyev, "Birlikte seviniyor, adaletsizlik olduğunda beraber üzülüyor, sorunlara birlikte müdahale ediyoruz. Hariçte yaşayan soydaşlarımızın teşkilatlanması için de faaliyet gösteriyoruz. Düşmanlarımız da birdir, dostlarımız da birdir. Türkiye ve Azerbaycan'ın ortak olduğu her şey olumlu neticelenmiştir." diye konuştu.
"Çok değerli kardeşim" diyerek söze başlayan Başbakan Erdoğan da görüşmenin, Nahçıvan'da olmasına tarihi bir önem atfederek, "Bu buluşmayı tarihî ve anlamlı bir buluşma olarak görüyorum. Bölgeye ve dünyaya mesajı olduğuna inanıyorum. Bu dayanışma, bu buluşma bundan sonra da aynı kararlılıkla, inançla devam edecektir." mesajı verdi. İki ülke arasında siyasi, ekonomik, askeri, ticari, kültürel, eğitim alanında münasebetleri gözden geçirme fırsatı bulduklarını anlattı. Güney Kafkasya'da barış, istikrar, refah ile işbirliğinin tesisi için Aliyev'le aynı görüşleri paylaştıklarını dile getirdi. Yukarı Karabağ sorununun Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü çerçevesinde uluslararası ilkelere uyarak artık çözüme kavuşturulmasının Türkiye'nin de en önemli konusu olduğunu aktardı. Kuzey Kıbrıs için Azerbaycan'ın desteğine de teşekkür eden Başbakan Erdoğan, aradaki ekonomik ilişkilere de değindi. Erdoğan, Türkiye'nin Azerbaycan'da petrol dışındaki sektörlere en fazla yatırım yapan ülke konumuna geldiğini belirtti. Türk yatırımlarının tutarının 5,5 milyar doları bulduğunu kaydederken, aradaki ticaret hacminin de 1,2 milyar dolardan 1-2 yıl içinde 3 milyar dolara çıkarılması temennisinde bulundu.
Hatlar, ilişkilerin gücünü gösteriyor
Nahçıvan'ın en büyük ticaret ortağı olarak Türkiye ile işbirliğini sürdürdüğünü kaydeden Erdoğan, şu anda 40 milyon dolarlık bir yatırım olduğunu ve Nahçıvan'daki altyapı yatırımlarında Türk firmalarını görmenin ayrı bir memnuniyet kaynağı olduğunu aktardı. Petrol ve doğalgaz boru hattının aradaki bağların ne denli güçlü olduğunu gösterdiğine işaret eden Başbakan Erdoğan, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının da bu işbirliğine müstesna bir nokta kazandırdığını ifade etti. Bu hatları 'stratejik ilişkilerin gücünü gösteren en önemli gösterge' olarak tarif eden Erdoğan, demiryolu hattının Türkiye kısmının temel atma töreninin temmuz ayında yapılacağını bildirdi.
Erdoğan, enerji alanında atılacak ortak adımlara ilişkin bir soruya cevaben de, "Bildiğiniz gibi BTC ile ilgili olarak burada bir transit ülke konumundayız. Yoğun bir şekilde oradan dünyaya petrol dağıtımı devam ediyor ama Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Hattı ile ilgili olarak bizim de ihtiyacımız olan doğalgaz konusunda sağ olsun Sayın Cumhurbaşkanı'mız gerekli kolaylığı bizlere gösterecek. İhtiyacımızın belli bir kısmını inşallah o hattan giderebilme imkanımız var. Bunun için enerji bakanlarımıza talimat verdik. Aralarında görüşerek bu miktarı belli bir yere oturtacaklar. Bu arada Nabucco ile ilgili olarak da yine mevcut kapasiteye göre buradan Nabucco'ya belli bir miktar da doğalgaz verme imkanı olacak.'' karşılığını verdi.
Erdoğan, ayrıca 2010-2012 BM Güvenlik Konseyi üyeliğinde Azerbaycan'ı destekleme kararı aldıklarını açıkladı. Erdoğan, "İKÖ'de de hep dayanışma içinde olduk. Avrupa Parlamentosu'nda hep dayanışmamız oldu. Türk dünyasında aradaki dayanışma ortada. Aldığımız hiçbir kararda şüphecilik yoktur. Aldığımız hangi karar varsa hemen hayata geçiyor. Öyle olmasa zaten iki ayrı devlet, tek millet olmaz." dedi.
Erdal Şen / Nahçıvan