Dünyayı batı batırdı, doğu kurtaracak
Kriz ABD’de başladı ve tüm dünyaya yayıldı.
Krizden en fazla etkilenen ülkeler konut kredileri/GSYIH oranı en yüksek olanlar oldu.
İngiltere’de toplam konut kredilerinin GSYIH içerisinde payı yüzde 85, ABD’de bu oran yüzde 74.7 ve AB ülkelerinde bu oran yüzde 47 olarak gerçekleşti.
Türkiye’de ise toplam konut kredilerinin GSYIH’ye oranı sadece yüzde 3,6’dır.
Ardından kredi krizi ile birlikte Kredi/GSYIH oranı yüksek olan ülkelerde kamulaştırmalar yaşandı. Çünkü krizin çıkış noktası mortgage krizi ve konut fiyatlarında hızlı düşüş sonrasında krizinin tüm kredilere yayılmasıydı. Sermaye yeterlilik oranlarına bakıldığında bir çok ülke BDDK’nın bile sınırlarının altındadır. En büyük kredi batıklarının ABD’de olduğu biliniyor. AB’deki batık, ABD’nin 1/3’ü olarak tahmin edilirken, Uzakdoğu’da kredi batıklarının 50 milyar dolar seviyesi gibi sınırlı kaldığı tahmin ediliyor.
Uzakdoğu’nun tüketim ve yatırım tercihleri nedeniyle krizden zarar görmedi. Çincede riskin aynı zamanda fırsat anlamına gelmesinin nedeni, kriz ile birlikte ortaya çıktı. Çin yemeyip içmeyip biriktirdiği rezervleri ile global krize tek başına karşı koymaya çalışıyor. Çin rezervleri, kamu eliyle krizin etkilerini azaltmaya çalışacak.
Çin, 1 trilyon dolar seviyesinden fazla olabilecek bir tutarda teşvik paketi hazırlayacak. Kriz Çin’de değil, teşvik paketi finans kesimine yönelik değil, Çin Merkez Bankası para basmayacak ve müdahale sermayeden (rezervlerden) karşılanacak. Çin hem sermayedar hem de finansör.
Çin, ABD’nin IMF’si durumunda. Çin başta olmak üzere Uzakdoğu ABD bonolarının en büyük sahibi.
FED piyasayı fonlamak için yeni araçlar üzerinde çalışırken, borçlanmanın Uzakdoğu haricinde başka bir alternatifi kalmıyor. Kapitalizm sonrasında güçlü ülkelerin daha güçlü olduğu buna karşı diğer ülkelerin gelişmekte olarak kaldığı belirtildi.
Kriz bu durumda kapitalizmin cilvesi olmuş durumda. Çünkü finans ve kredi enstrümanları en gelişmiş olan ülkeler krizde en fazla etkilenen ülkeler oldu. Dünyayı batı batırdı, fakat doğu kurtaracak. Kriz bittiği zaman tüm dengeler yeniden kurulmuş olacak.
(Turkish Yatırım Menkul Değerler)